Festiwale
w Zakopanem

 

21.Brygada Strzelców Podhalańskich została sformowana w 1993 roku na mocy rozkazu Szefa Sztabu Generalnego WP Nr 049/Org. wydanego 26 maja 1993 roku. Na mocy decyzji nr 44/MON z dnia 12 maja 1994 roku Minister Obrony Narodowej nakazał sformowanej 21.BSP przejąć dziedzictwo i kontynuować tradycje wszystkich jednostek górskich oraz przyjąć imię gen. bryg. Mieczysława Boruty-Spiechowicza jako patrona brygady. Doroczne Święto Brygady ustanowiono na 26 maja, a w roku 2008 brygada obchodziła Jubileusz XV lecia powstania.

 

                   Od początku istnienia brygada działała kolejno w strukturze Krakowskiego Okręgu Wojskowego, a od 1999 roku Korpusu Powietrzno-Zmechanizowanego. Brygada dyslokowana była w czterech kompleksach koszarowych Rzeszowa na ulicach: Langiewicza, Dąbrowskiego, Lwowskiej i Hoffmanowej. Pod koniec grudnia 1999 roku przeprowadzono reorganizację brygady zachowując jej dotychczasową numerację i nazwę z zachowaniem dotychczasowego charakteru i kontynuacji tradycji strzelców podhalańskich. Włączenie w 1999 roku do składu brygady dwóch batalionów czołgów z Żurawicy, dywizjonów artylerii przeciwpancernej, samobieżnej i rakietowej z Jarosławia oraz Polsko-Ukraińskiego Batalionu Sił Pokojowych z Przemyśla zmierzało do poważnego wzmocnienia brygady. W 2001 roku brygada weszła w skład 2.Korpusu Zmechanizowanego. Obecnie wypełnia zadania w strukturze 1.Warszawskiej Dywizji Zmechanizowanej. Znakiem rozpoznawczym 21.BSP jest szarotka umieszczona na sztandarach brygady na patkach peleryn, mundurów na kapeluszach oraz na beretach. Ponadto na prawym rękawie munduru, noszone są okrągłe odznaki rozpoznawcze z białą szarotką na dziewięciu różnych kolorach, oznaczających poszczególne pododdziały brygady. Tradycyjny mundur podhalański, którego cechami charakterystycznymi są kapelusz podhalański oraz peleryna nawiązuje do góralskiego folkloru. Z tradycji Podhala wywodzi się ozdabianie nakryć głowy piórami drapieżnych ptaków przypiętymi odznakami, których główny motyw stanowiła niegdyś gałązka jedliny wpleciona do swastyki, a w obecnie szarotka podhalańska.

 

Najbardziej efektowną częścią munduru Strzelców Podhalańskich jest kapelusz podhalański. Wprowadził go w Wojsku Polskim gen. Andrzej Galica. Za wzór posłużył mu noszony przez górali tatrzańskich kapelusz – kłobuk. Ozdobą kapelusza jest pióro orle lub innych ptaków drapieżnych, którego długość nie powinna przekraczać 40 cm. Znane jest powiedzenie gen. Galicy: „piórko przy kapeluszu jest dla strzelca podhalańskiego jego drugim bagnetem”. Obok kapelusza, kolejnym elementem munduru Strzelców Podhalańskich, który wywodzi się z regionalnego stroju góralskiego - popularnej na podhalu cuchy - jest peleryna podhalańska. Pierwsze peleryny wprowadzono w jednostkach podhalańskich na przełomie lat 1923-1924.

 

Kontynuując tradycje dawnej struktury organizacyjnej Wojska Polskiego 21.BSP jako lekki związek taktyczny brygada jest przeznaczona do działań bojowych, głównie w terenie górskim. Jednym z głównych zadań jakie wykonuje brygada jest przygotowanie i udział w misjach pokojowych humanitarnych i stabilizacyjnych. Od początku jej powstania jej żołnierze pełnili służbę w misjach w Syrii, Libanie i Bośni. Doświadczenie to zaowocowało wyznaczeniem brygady w 1999 roku do sformowania Polskiej Jednostki Wojskowej w składzie sił AFOR w strukturze NATO, która wykonywała zadania misji humanitarnej w Albanii. Od sierpnia 2000 roku Polsko-Ukraiński Batalion Sił Pokojowych rotacyjnie pełni misję pokojową w ramach PKW KFOR w Kosowie. Żołnierze w podhalańskich mundurach byli również dwukrotnie uczestnikami operacji „Iracka Wolność” w ramach misji stabilizacyjno-szkoleniowej w Republice Iraku.

 

 W kilkunastoletnim okresie swojego funkcjonowania brygada wielokrotnie była wyróżniana w gronie przodujących związków taktycznych Sił Zbrojnych RP. Podhalańczycy 21 BSP dwukrotnie zostali wyróżnieni Znakiem Honorowym przez Ministra Obrony Narodowej.

 

Żołnierze 21.BSP szkolili się dotąd w Norwegii w okolicach koła podbiegunowego, w Alpach francuskich, na poligonach w Niemczech, Słowacji, Ukrainie, Uzbekistanie, Wielkiej Brytanii, Austrii, Szwajcarii i we Włoszech. Na wspólne ćwiczenia przyjeżdżali żołnierze amerykańscy, kanadyjscy, brytyjscy, ukraińscy, słowaccy, czescy, węgierscy, litewscy oraz francuscy i włoscy strzelcy alpejscy.

 

Szkolenie specjalistyczne rozpoczyna się na koszarowych obiektach szkoleniowych jednak głównymi ośrodkami szkoleniowymi wspinaczki wysokogórskiej i narciarskiej są: Trzcianiec, Rabe, Bystre, Kiry oraz Zakopane. Szkolenie ogniowe i taktyczne odbywa się na poligonach Nowa Dęba Wędrzyn Lipa i Wicko Morskie.

 

Żołnierze brygady brali udział w międzynarodowych ćwiczeniach wspólnie z żołnierzami ze Słowacji, Ukrainy, Francji, Włoch, Litwy, Norwegii, Kanady i USA. Najważniejsze z nich to ćwiczenia: „Join Winter”, „Strong Resolve” „Cossack Steppe” oraz „Maple Arch” na Litwie, które przygotowało żołnierzy do realizacji zadań mandatowych w Kosowie.

 

Obecnie brygada jest na etapie pełnej profesjonalizacji oraz wystawia żołnierzy do VI zmiany w ramach PKW Afganistan. W 2010 roku doszło do zmian organizacyjnych w brygadzie, na bazie POLUKRBAT-u, 5.Batalionu Zmechanizowanego oraz 14.Batalionu Zmechanizowanego sformowano 5.Batalion Strzelców Podhalańskich z miejscem postoju w Przemyślu.

 

Decyzją MON Nr Z-6/Org./P1 z dnia 15 lutego 2011 roku brygada została wyłączona ze składu 1.Dywizji Zmechanizowanej i została przekazana w bezpośrednie podporządkowanie Dowódcy Wojsk Lądowych z dniem 31 marca 2011. Innym ważnym wydarzeniem było przeformowanie w terminie do 31 grudnia 2011 roku 21.kompanii remontowej oraz 21.kompanii zaopatrzenia w 21.Batalion Logistyczny.